Robinson Crusoe (1719) của Daniel Defoe là một tiểu thuyết kinh điển, có sức ảnh hưởng cực lớn trên thế giới. Nó đã khai sáng dòng văn học gọi là Robinsonade, hay “lạc vào hoang đảo”. Nhưng trong dòng Robinsonade, còn một tác phẩm khác cũng trường tồn với thời gian, được yêu thích qua nhiều thế hệ, đó là Gia đình Robinson Thụy Sỹ. Truyện kể về một gia đình Thụy Sỹ, gồm hai vợ chồng và bốn con trai, bị đắm tàu, trôi dạt như Robinson, phải đấu tranh để sinh tồn.

Đây là cuốn tiểu thuyết vô cùng bổ ích đối với thế hệ trẻ. Nó dạy chúng ta nhiều kỹ năng sống cần thiết; tôn vinh những giá trị gia đình; nêu bật tinh thần vui vẻ, lạc quan trước mọi nghịch cảnh; và đề cao lối sống năng động, tích cực, gần gũi với thiên nhiên (điều cuối cùng đặc biệt quan trọng trong thời hiện đại, khi máy tính và game online đang lên ngôi). Nó cũng nhắc nhở chúng ta một điều mà Phật và Chúa đã dạy từ hàng ngàn năm trước: Không cần tiền bạc, không cần quá nhiều phương tiện vật chất, con người vẫn có thể đạt đến hạnh phúc viên mãn, miễn là biết đủ, và biết yêu thương.

Gia đình Robinson Thụy Sỹ là một trong những tác phẩm có nhiều dị bản nhất trên thế giới, với lịch sử sáng tác hết sức phức tạp. Với bản dịch mới này, dịch giả Nguyễn Minh chuyển ngữ từ cuốn The Swiss Family Robinson, or Adventures in a Desert Island. A New Edition, Complete in One Volume, Entirely Revised and Corrected (Gia đình Robinson Thụy Sỹ, hay là những cuộc phiêu lưu trên đảo vắng. Ấn bản mới, in trọn bộ một cuốn, đã nhuận sắc và chỉnh sửa toàn diện), do George Routledge ấn hành vào năm 1851, không đề tên người nhuận sắc. Bản 1851 li kì, tập trung nhiều ở các tình tiết phiêu lưu, không quá sa đà vào việc miêu tả thực vật, động vật.

3. Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer

Với bản tính hiếu động, Tom Sawyer không lúc nào chịu yên. Chú quậy phá đủ trò tai quái từ trốn học, lừa bạn bè sơn hàng rào, cầm đầu lũ trẻ đánh nhau cho đến chữa mụn cóc ngoài nghĩa trang, “đính hôn” với cô bạn Becky, hay ra đảo sống đời cướp biển. Thế nhưng, cũng trong những chuyến phiêu lưu ấy, Tom và bạn bè đã khám phá ra một vụ giết người, phá tan âm mưu của toán cướp, cứu mạng Becky, tìm được kho báu và trở thành anh hùng của thị trấn.
Toàn bộ tác phẩm tắm trong một không khí hoạt náo, tươi vui và lấp lánh những màu sắc rực rỡ của trẻ em. Tài kể chuyện của Mark Twain khiến người đọc vừa bị cuốn hút, vừa lo âu đồng thời liên tục bật cười trước những tình huống kịch tính liên tiếp. Tác giả còn lồng vào những đoạn văn châm biếm xã hội vô cùng hài hước và sâu sắc. Trên hết, ông miêu tả xuất sắc tính cách, tâm lý, hành động của một Tom Sawyer thông minh, nghịch ngợm nhưng dũng cảm và có một tấm lòng nhân hậu, giàu tình nghĩa.
Từ khi ra đời cho đến nay, Tom Sawyer đã trở thành người bạn thân thiết của các thế hệ trẻ em trên khắp thế giới. Tác phẩm này cũng nhiều lần được chuyển thể thành phim và hoạt hình tại nhiều quốc gia.

4. Khu vườn bí mật

Khu vườn bí mật là câu chuyện kể về cô bé Mary Lennox mồ côi, cô độc và cáu kỉnh, phải chuyển đến sống tại trang viên Misselthwaite cùng người bác Archibald Craven góa vợ và người anh họ Colin ốm yếu. Tại đây, Mary đã khám phá ra khu vườn bí mật ẩn chứa thiên nhiên tươi đẹp, tìm cho mình những người bạn sẻ chia và mang đến phép mầu chữa lành cho trang viên Misselthwaite. Câu chuyện là bài học nhân văn về sức mạnh của tình yêu thương và niềm tin nơi con người, khuyến khích những mảnh đời bất hạnh có thể mở lòng và đón nhận những điều tốt đẹp vẫn còn ở xung quanh.
Xuất bản vào năm 1911, Khu vườn bí mật của Frances Hodgson Burnett đã khẳng định bản sắc riêng của mình bởi lối kể chuyện khác biệt, nêu bật cả chủ nghĩa lãng mạn lẫn chủ nghĩa hiện đại của một thế kỷ mới. Kể từ đó, cuốn sách đã nhiều lần được chuyển thể thành phim điện ảnh, phim truyền hình và kịch nói. Năm 2012, tác phẩm xếp hạng 15 trong số các tiểu thuyết thiếu nhi mọi thời đại trong một cuộc khảo sát do School Library Journal thực hiện. Sau hơn 100 năm, những giá trị của Khu vườn bí mật vẫn vẹn nguyên, khẳng định sức hút không chỉ với thiếu nhi mà còn cả với người lớn, những người có thể đã quên mất một thời thơ ấu tinh khôi với những niềm vui đơn sơ, giản dị.